Ρήξη γαστροκνημίου

Των Χρήστου Νικήτα Πουλή - Γιάννη Παναγιωτόπουλου
12/01/2011 (δημοσιευμένο στο basketblog.gr)

Με τον όρο ρήξη γαστροκνημίου, αναφερόμαστε στο σχίσιμο μυϊκών ινών του συγκεκριμένου μυ. Γενικά οι κακώσεις των μυών του κάτω άκρου είναι κάτι που συναντάται κατά 15.8% περίπου στους αθλητές μπάσκετ. Η ρήξη μπορεί να αφορά ένα τμήμα του μυός (μερική ρήξη), ή πιο σπάνια όλο το μυ (ολική ρήξη).


Ο γαστροκνήμιος μαζί με τον υποκνημίδιο είναι οι κύριοι μύες (πρωταγωνιστές) στην κίνηση της πελματιαίας κάμψης της ποδοκνημικής. Ο πρώτος εκφύεται με τις 2 κεφαλές του (έσω-έξω), από την οπίσθια επιφάνεια των μηριαίων κονδύλων, ενώ ο δεύτερος από την οπίσθια επιφάνεια της κεφαλής της περόνης, και κεντρικά των σωμάτων κνήμης - περόνης.
Η κατάφυση των 2 μυών είναι κοινή στον Αχίλλειο τένοντα.

Στη μερική ρήξη εμφανίζεται οξύς πόνος στο σημείο που έχει γίνει ο τραυματισμός, κατά την διάταση και τη σύσπαση του μυ με αντίσταση. Αντίθετα στην ολική ρήξη είναι αδύνατη η σύσπαση του μυ και άρα στις δοκιμασίες διάτασης ή σύσπασης δεν προκαλείται πόνος. Ο μηχανισμός της κάκωσης αφορά κυρίως την υπερβολική σύσπαση ή υπέρχρηση του γαστροκνημίου, την υπερδιάταση (αίσθηση τραβήγματος), την απότομη σύσπαση από θέση διάτασης (πολύ συχνό σε αθλητές των 100μ. κατά το ξεκίνημα), καθώς και την απότομη διάταση κατά τη σύσπαση (π.χ. μετά από άλμα).

Ο φυσικοθεραπευτής μέσα από τη διαδικασία της υποκειμενικής και αντικειμενικής αξιολόγησης εύκολα οδηγείται στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μία ρήξη γαστροκνημίου. Ωστόσο για μια πιο λεπτομερή εικόνα χρειάζεται ο αθλητής να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία και υπερηχογράφημα. Έτσι διαπιστώνουμε αν η βλάβη είναι 1ου (ρήξη σε μερικές μόνο ίνες), 2ου (ρήξη σε μεγάλο αριθμό ινών), ή 3ου βαθμού (ρήξη σε όλες τις ίνες).

Σε βλάβες 1ου και 2ου βαθμού ο αθλητής ακολουθώντας τη φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά - αντιφλεγμονώδη) του θεράποντος ιατρού, και το κατάλληλο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας επιστρέφει στην ενεργό δράση εντός 3 εβδομάδων συνήθως. Σε βλάβη 3ου βαθμού όμως, απαιτείται χειρουργική παρέμβαση από τον ορθοπαιδικό, και μετέπειτα φυσικοθεραπεία. Η αποκατάσταση του αθλητή σε αυτή την περίπτωση μπορεί να ξεπεράσει τους 6 μήνες.

Όσον αφορά στη συντηρητική αντιμετώπιση του τραυματισμού, είναι ωφέλιμη η διαρκής επικοινωνία του ιατρού με το φυσικοθεραπευτή καθώς και του 2ου με τον γυμναστή, τόσο για τη γρήγορη επιστροφή του αθλητή, όσο και για τη μείωση του κινδύνου της υποτροπής. Στο οξύ στάδιο (πρώτες 48 ώρες) του τραυματισμού φάση-ένα, κύριο μέλημά μας είναι η μείωση των συμπτωμάτων της φλεγμονής.

Υπό αυτό το πρίσμα, πέρα από τους κανόνες Κρυοθεραπεία, Ανάπαυση, Περίδεση, και Ανάρροπη θέση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και φυσικά μέσα με συγκεκριμένες παραμέτρους. Για παράδειγμα, δινόλουτρο με κρύο νερό (100 C) 10-20 λεπτά περίπου, υπέρηχα κύματα (διακοπτόμενα χαμηλής εντάσεως), laser χαμηλής ισχύος, και TENS (επίσης είναι στην κρίση του θεραπευτή αν θα εφαρμόσει iontoforesis και phonoforesis κατά την διάρκεια των φυσικών μέσων) τέλος επαναλαμβάνουμε το δινόλουτρο, κάνουμε παγομάλαξη και εφαρμόζουμε taping.

Ιδιαίτερη πρόκληση για το φυσικοθεραπευτή είναι το υποξύ στάδιο, φάση - δυο, αφού ενώ συνεχίζεται η προσπάθεια για την καταστολή της φλεγμονής, είναι στην κρίση του να αποφασίσει πότε θα ξεκινήσει διαδικασίες επούλωσης του τραυματισμένου γαστροκνημίου. Δηλαδή πότε η θερμοθεραπεία θα αντικαταστήσει την κρυοθεραπεία, κάτι που προφανώς εξαρτάται από την έκταση της ρήξης.

Μέχρι τότε ενδείκνυται η εφαρμογή εναλλαγής κρύου - ζεστού, με την οποία έχουνε παρατηρηθεί ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Παράλληλα καθορίζουμε κατάλληλες παραμέτρους στα διάφορα φυσικά μέσα που έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε, όπως στα ηλεκτροθεραπευτικά ρεύματα, στις συσκευές θερμοθεραπείας, τους υπέρηχους και στο laser.

Στη συνέχεια γίνεται θεραπευτική μάλαξη των μυών της γαστροκνημίας (με αντιφλεγμονώδης αλοιφές). Υπάρχει μάλιστα μια τεχνική που βοηθάει με πολύ θετικά αποτελέσματα (graston technique). Είναι πολύ πιθανό επίσης, να εντοπιστούν υπερευαίσθητα οζίδια (trigger points) στη περιοχή. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αποκατάστασης είναι η κινησιοθεραπεία.

Η κινησιοθεραπεία επικεντρώνεται κυρίως σε ασκήσεις ενδυνάμωσης (ισομετρικές, ισοτονικές) κλειστής και ανοιχτής βιοκινητικής αλυσίδας προοδευτικά αυξανόμενης έντασης και διάρκειας με thera-band. Επιπλέον διδάσκουμε στον τραυματία αυτοδιατάσεις που θα τις χρησιμοποιεί πριν και μετά από τις αθλητικές δραστηριότητες κάνουμε παγομάλαξη και εφαρμόζουμε taping.

Επίσης, εύκολου επιπέδου ιδιοδεκτικές ασκήσεις, καλό είναι να ξεκινούν από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες φυσικοθεραπείας. Τα διάφορα είδη περίδεσης της περιοχής, (απλό taping, kinesiotape me spider tech ή leukotape με mulligan tech.) βοηθούν στην ταχύτερη επούλωση, μειώνουν τον πόνο και υποστηρίζουν την πάσχουσα περιοχή. Στις παρακάτω φωτογραφίες βλέπουμε εφαρμογές kinesiotape.

Τέλος, στο χρόνιο στάδιο, φάση-τρία, στόχος μας είναι η πλήρης ωρίμανση του ουλώδους ιστού για να μπορέσει ο αθλητής να ανταπεξέλθει στις αγωνιστικές υποχρεώσεις του. Η αλλαγή που γίνεται στο πλάνο θεραπείας που αναφέρθηκε αφορά κυρίως την αύξηση του επιπέδου των ασκήσεων αντίστασης, καθώς και των ασκήσεων ιδιοδεκτικότητας (P.N.F).

Επιλέγονται επιπρόσθετα, ασκήσεις προσαρμοσμένες στο αντίστοιχο άθλημα. Όταν το ιατρικό επιτελείο της ομάδας αποφασίσει, ο αθλητής ξεκινά ατομικές προπονήσεις υπό την εποπτεία του θεραπευτή, και σε συνεργασία με τον γυμναστή και τους προπονητές εντάσσεται στην κανονική προπόνηση.

ΦΑΣΗ-ΕΝΑ
Κ.Α.Π.Α
NSAIDs (Nonsteroidal Antinflammatory Drugs)
Δινόλουτρο
Φυσικά μέσα
Δινόλουτρο
Παγομάλαξη
Taping

ΦΑΣΗ-ΔΥΟ
NSAIDs
Δινόλουτρο (ζεστό-κρύο)
Φυσικά μέσα
Μάλαξη
Κινησιοθεραπεία
Κινησιοθεραπεία με Thera-band
P.N.F
Διατάσεις
Δινόλουτρο
Παγομάλαξη
Taping

ΦΑΣΗ-ΤΡΙΑ
NSAIDs
Δινόλουτρο (ζεστό-κρύο)
Φυσικά μέσα
Κινησιοθεραπεία
Κινησιοθεραπεία με Thera-band (kalf raises, ABC’s, dorsiflexion, inversion, eversion)
P.N.F
Διατάσεις
Taping
Jogging
Παγομάλαξη
Taping