Το φυσικοθεραπευτήριο

Των Χρήστου Νικήτα Πουλή - Γιάννη Παναγιωτόπουλου
09/02/2011 (δημοσιευμένο στο basketblog.gr)

Οι περισσότεροι από τους αθλητές έχουν πάρει μια γεύση για τον εξοπλισμό ενός φυσικοθεραπευτηρίου, έπειτα από την επίσκεψή τους σε αυτό, μετά από ένα τραυματισμό. Θεωρήσαμε ωφέλιμο επομένως, να εξηγήσουμε το θεραπευτικό στόχο των συσκευών που χρησιμοποιούνται κατά κόρων.


Σε αυτό το άρθρο αναφέρουμε ακόμα, τον βασικό εξοπλισμό του φαρμακείου μιας αθλητικής ομάδας. Μερικές ομάδες μπάσκετ κυρίως της Α1, διαθέτουν χώρο φυσικοθεραπείας στο γήπεδο (δυστυχώς μετρημένες στα δάχτυλα). Είναι προφανές ότι ο εξοπλισμός του χώρου αυτού είναι ανάλογος του budget της κάθε ομάδας.

Οι θεραπείες θα πρέπει να γίνονται πάντα υπό την εποπτεία του φυσικοθεραπευτή τόσο προς αποφυγή επιπλοκών, όσο και για το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Το πιο απαραίτητο που διαθέτει ο χώρος, είναι ένα κρεβάτι φυσικοθεραπείας (εικ1.). Εκεί μπορούμε να εφαρμόσουμε δοκιμασίες αξιολόγησης, τεχνικές θεραπευτικής μάλαξης, κινησιοθεραπείες, περιδέσεις (taping) και μερικά από τα φυσικά μέσα που αναφέρουμε παρακάτω.

Η θερμοθεραπεία, διακρίνεται ανάλογα με το βάθος των ιστών που τους προκαλεί αύξηση θερμοκρασίας, σε επιπολής (επιφανειακή) και εν τω βάθει. Για την επιπολής θερμοθεραπεία μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα στα θερμά επιθέματα, στην λάμπα υπέρυθρης / υπεριώδους ακτινοβολίας (εικ2.), στο δινόλουτρο (εικ3.) και στο παραφινόλουτρο.

Η μέθοδος βασίζεται στο γεγονός ότι η θέρμανση των στιβάδων του δέρματος, θα οδηγήσει και στη θέρμανση υποκείμενων ιστών, μέσω της αιματικής κυκλοφορίας. Το αποτέλεσμα είναι αγγειοδιαστολή στην πάσχουσα περιοχή, άρα υπεραιμία και αύξηση του Ο2 που οδηγεί σε απομάκρυνση μεταβολικών προϊόντων, και μείωση μυϊκού σπασμού. Μειώνεται ακόμα και η σκληρότητα των αρθρώσεων.

Από την άλλη, οι συσκευές εν τω βάθει θερμοθεραπείας είναι οι διαθερμίες βραχέων κυμάτων (εικ4.), οι διαθερμίες μικροκυμάτων, επίσης υπάρχει και ο θεραπευτικός υπέρηχος ο οποίος παρουσιάζει τα θεραπευτικά αποτελέσματα της θερμοθεραπείας χωρίς την αύξηση της θερμοκρασίας (εικ5.).

Σε αυτή τη μέθοδο έχουμε μετατροπή μιας ενέργειας σε θερμότητα, κατά την αλληλεπίδρασή της με τους βαθύτερους ιστούς του οργανισμού. Συγκεκριμένα, οι διαθερμίες βραχέων κυμάτων παράγουν ηλεκτρομαγνητική ενέργεια, μέσω των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, ενώ η συσκευή υπερήχων εκπέμπει υπέρηχα κύματα, μπορούν να δοθούν με μορφή συνεχούς - διακοπτόμενου κύματος με πάλλουσες δονήσεις (πάνω από 20 KHz) που δε μπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο αυτί.
Στη φυσικοθεραπεία χρησιμοποιούνται οι συχνότητες 1(ΜΗz) και 3(ΜΗz).

Οι διαθερμίες έχουν τα προαναφερθέντα θεραπευτικά αποτελέσματα, με τη διαφορά ότι αφορούν βαθύτερους ιστούς. Οι υπέρηχοι πέραν αυτών, βοηθούν στην αντιμετώπιση συμφύσεων κολαγόνου ιστού, στην πρωτεινοσύνθεση, στη ταχύτερη δημιουργία ουλώδους ιστού, ενώ έχουν αποιδηματική και αναλγητική δράση.

Ένα άλλο εργαλείο στα χέρια του θεραπευτή είναι μια συσκευή ηλεκτροθεραπείας (εικ 6.). Στον αθλητισμό τα ηλεκτροθεραπευτικά ρεύματα έχουν ευρεία εφαρμογή με 2 κύριους στόχους. Πρώτον, τη μείωση του πόνου (π.χ. με ρεύματα T.E.N.S.) μέσω της Θεωρίας Πύλης Ελέγχου (Gate Theory Control), και δεύτερον την ενδυνάμωση με ρεύματα ηλεκτρικού μυϊκού ερεθισμού. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε την επί σειρά ετών ναυαρχίδα της ηλεκτροθεραπείας τα Διαδυναμικά ρεύματα (MF,DF,CP,Cpi,LP,RS) καθώς και τα γαλβανικά (iontophoresis), φαραδικά, ρωσικό παλμό.

Συχνά επιλέγεται συνδυασμένη εφαρμογή θεραπείας. Για παράδειγμα στη προσπάθειά μας να αντιμετωπίσουμε τον πόνο εφαρμόζουμε Τ.E.N.S. σε συνδυασμό με κρυοθεραπεία. Θυμίζουμε ότι η κρυοθεραπεία, που μπορεί να εφαρμοστεί με ένα απλό ψυχρό επίθεμα ξηρού πάγου, Liqued ice, ή φυσικού πάγου, έχει αντιφλεγμονώδη - αντιοιδηματική δράση.

Μάλιστα ο πρώτος που την εφάρμοσε ήταν ο Ιπποκράτης, που χρησιμοποίησε χιόνι για να θεραπεύσει οξείς τραυματισμούς του μυοσκελετικού συστήματος. Πρωταρχικής σημασίας είναι και η κατάλληλη οργάνωση του φαρμακείου της ομάδας. Το φαρμακείο πρέπει να είναι κατάλληλα εξοπλισμένο ώστε το ιατρικό team να προσφέρει στον αθλητή τις Α’ βοήθειες άμεσα και αποτελεσματικά όποτε χρειαστεί.

Αναφέρουμε ονομαστικά το περιεχόμενο ενός ενδεικτικού φαρμακείου:
• ΓΑΝΤΙΑ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΣ
• ΓΑΖΕΣ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΕΣ
• ΕΛΑΣΤΙΚΟΙ ΕΠΙΔΕΣΜΟΙ
• ΑΥΤΟΚΟΛΛΗΤΟΙ ΕΛΑΣΤΙΚΟΙ ΕΠΙΔΕΣΜΟΙ (TENSO)
• ΚΟΛΛΗΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ (ΤAPES)
• ΑΡΑΧΝΟΕΙΔΕΣ ΥΛΙΚΟ (ΑΡΑΧΝΗ-pre tape)
• ΠΡΟΣΤΑΣΙΕΣ (foams)
• SECOND SKIN
• ΖΕΛΑΤΙΝΑ ΠΕΡΙΔΕΣΗΣ (ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΑΓΟΥ)
• ΨΑΛΙΔΙ / ΚΑΡΧΑΡΙΑΣ
• ΨΥΚΤΙΚΟ ΣΠΡΕΙ
• ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΟ ΣΠΡΕΙ
• ΑΙΜΟΣΤΑΤΙΚΟ ΒΑΜΒΑΚΙ / ΑΠΛΟ ΒΑΜΒΑΚΙ
• ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ
• ΟΞΥΖΕΝΕ / ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΤΟΝΟ ΔΙΑΛΥΜΑ
• ΙΩΔΙΟΥΧΟΣ ΠΟΒΙΔΟΝΗ
• ΑΥΤΟΚΟΛΛΗΤΑ ΡΑΜΜΑΤΑ
• ΑΥΤΟΚΟΛΛΗΤΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ - ΤΣΙΡΟΤΑ
• ΕΜΠΛΑΣΤΡΑ ΘΕΡΜΑ - ΨΥΧΡΑ
• ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ
• ΠΙΕΣΟΜΕΤΡΟ
• ΛΑΔΙ ΜΑΛΑΞΗΣ
• ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΕΣ, ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΛΟΙΦΕΣ
• ΠΑΥΣΙΠΟΝΑ, ΑΝΤΙΠΥΡΕΤΙΚΑ, ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ, ΑΝΤΙΟΞΙΝΑ, ΑΝΤΙΔΙΑΡΡΟΙΚΑ, ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ, ΜΥΟΧΑΛΑΡΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΣΕ ΕΝΕΣΙΜΗ ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΧΑΠΙΑ (ΣΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΝ ΑΝΩΘΕΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ Η ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΙΑΤΡΟΥ)
• ΣΥΡΙΓΓΕΣ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ
• ΑΝΤΙΒΗΧΙΚΟ, ΑΠΟΧΡΕΜΠΤΙΚΟ (ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΣΙΡΟΠΙΟΥ)
• ΠΑΣΤΙΛΙΕΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΦΑΡΥΓΓΙΚΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ
• ΚΟΡΤΙΖΟΝΗ (ΕΝΕΣΙΜΗ ΜΟΡΦΗ)
• ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΟ ΕΚΝΕΦΩΜΑ ΚΟΡΤΙΖΟΝΗΣ
• ΚΟΛΛΥΡΙΟ - ΦΥΣΙΚΟΣ ΟΡΟΣ
• ΝΥΧΟΚΟΠΤΗΣ
• ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ
• ΣΤΟΜΑΤΟΑΕΡΑΓΩΓΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ (S.O.S)
• ΜΠΟΥΚΑΛΑΚΙ ΟΞΥΓΟΝΟΥ (Ο2)
• ΤΡΙΓΩΝΙΚΟΣ ΕΠΙΔΕΣΜΟΣ
• ΚΟΛΑΡΟ ΑΥΧΕΝΑ
• ΤΑΛΚ
• ΒΑΖΕΛΙΝΗ (ΑΙΜΟΣΤΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ)
• ΜΠΑΤΟΝΕΤΕΣ
• ΓΛΩΣΟΠΙΕΣΤΡΕΣ
• ΝΑΡΘΗΚΕΣ
• AIRCAST’S
• ΞΥΡΑΦΑΚΙΑ
• ΞΗΡΟΣ ΠΑΓΟΣ
• ΑΥΤΟΚΟΛΛΗΤΟ ΦΙΛΜ ΣΕ ΜΟΡΦΗ SPRAY
• ΑΦΡΟΣ ΕΓΚΑΥΜΑΤΟΣ
• ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΟ ΜΥΤΗΣ

Τέλος πρέπει να αναφέρουμε ότι όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα πρέπει να περιέχουν ουσίες εγκεκριμένες από το Ε.Σ.ΚΑ.Ν και τη W.A.D.A.