Το πρωί είμαστε ψηλότεροι

Των Χρήστου Νικήτα Πουλή - Γιάννη Παναγιωτόπουλου
09/12/2010 (δημιοσιευμένο στο basketblog.gr)

Κάθε μέρα ανάλογα με τις φορτίσεις που δέχεται η σπονδυλική στήλη, όπως από την ορθοστάτηση ή τις αθλητικές δραστηριότητες, διενεργείται ένας μηχανισμός που εξηγεί το γεγονός ότι το πρωί έχουμε μεγαλύτερο ύψος από ότι το βράδυ. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα, στο μηχανισμό απορρόφησης ύδατος από τον πηκτοειδή πυρήνα του μεσοσπονδυλίου δίσκου.


Κρίνεται σκόπιμο αρχικά, να γίνει μια σύντομη περιγραφή της ανατομίας της σπονδυλικής στήλης. Ο άνθρωπος έχει συνολικά 32-33 σπονδύλους, και ταξινομούνται σε 7 αυχενικούς, 12 θωρακικούς, 5 οσφυϊκούς, 5 ιερούς και 3-4 κοκκυγικούς. Όπως βλέπουμε στη φωτογραφία, η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει φυσιολογικά κυρτώματα (αυχενική λόρδωση, θωρακική κύφωση, οσφυϊκή λόρδωση, ιεροκοκκυγική κύφωση) στο οβελιαίο επίπεδο.

Κάθε ομάδα σπονδύλων έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, όμως έχουν κάποια κοινά σημεία μεταξύ τους. Οι σπόνδυλοι αποτελούνται από το σπονδυλικό σώμα, το σπονδυλικό τρήμα (όπου διέρχεται ο νωτιαίος μυελός), το τόξο (πίσω από το σώμα), και τις αποφύσεις οι οποίες εκφύονται από το τόξο. Τονίζουμε ότι το κέντρο του σώματος συνίσταται από σπογγώδη ουσία.

Ανάμεσα από τους σπονδύλους, εκτός από τους δυο πρώτους αυχενικούς και τους ιεροκοκκυγικούς, βρίσκονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι σχηματίζοντας αποστάσεις μεταξύ τους, τα μεσοσπονδύλια διαστήματα. Η δομή του μεσοσπονδύλιου δίσκου αποτελείται από 2 τμήματα. Το κεντρικό τμήμα (πηκτοειδής πυρήνας) που είναι ένα σφαιρικό διαφανές ζελέ με 88% νερό, και το περιφερικό τμήμα (ινώδης δακτύλιος) που δημιουργείται από ομόκεντρες ινώδεις δεσμίδες. Ο πηκτοειδής πυρήνας συγκρατείται ισχυρά από τον ινώδη δακτύλιο.

Ο πυρήνας του δίσκου βρίσκεται πάνω από το κέντρο του σώματος του σπονδύλου, σε μια περιοχή όπου υπάρχει χόνδρος και πάρα πολλοί πόροι που οδηγούν στη σπογγώδη ουσία. Κατά τη διάρκεια της ημέρας λοιπόν, όταν φορτίζεται η σπονδυλική στήλη, το νερό που περιέχεται στον πυρήνα εισχωρεί μέσω των πόρων στο εσωτερικό των σπονδύλων. Οπότε το βράδυ ο πυρήνας έχει λιγότερο νερό από ότι το πρωί, με αποτέλεσμα ο δίσκος να γίνει πιο λεπτός και να μειωθούν τα μεσοσπονδύλια διαστήματα.

Όταν έρθει η ώρα να κοιμηθούμε σε οριζόντια θέση, γίνεται η αντίστροφη διαδικασία. Το νερό μέσα στο σπόνδυλο επαναπορροφάται από τον πυρήνα, συνεπώς ο δίσκος ανακτά το αρχικό του πάχος και τα μεσοσπονδύλια διαστήματα αυξάνονται.

Εντέλει το πρωί ένα υγειές άτομο μπορεί να είναι μέχρι 2 cm ψηλότερο σχετικά με το βράδυ. Με την πάροδο της ηλικίας ωστόσο, η ιδιότητα του πυρήνα να απορροφά το νερό μειώνεται. Γι’ αυτό στους ηλικιωμένους παρατηρείται μείωση του ύψους, και έντονη δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης.