Η ιστορία του ντόπινγκ

Των Χρήστου Νικήτα Πουλή - Γιάννη Παναγιωτόπουλου
26/06/2011 (δημοσιευμένο στο basketblog.gr)

Η λέξη dope ανάγεται σε μια διάλεκτο της Νότιας Αφρικής. Πρόκειται για ένα υψηλής περιεκτικότητας και ιδιόχειρης κατασκευής αλκοολούχο ποτό, το όποιο χρησιμοποιείτο ως διεγερτικό σε θρησκευτικές τελετές. Ο ορός doping (ντόπινγκ) εμφανίζεται για πρώτη φόρα σε αγγλικό λεξικό το 1869, όπου προσδιορίζεται ως ένα μείγμα από όπιο και άλλα είδη ναρκωτικών ουσιών, για χρήση σε αγώνες ιπποδρόμου.

Σήμερα ο αγγλικός όρος doping προσδιορίζεται ως η χορήγηση σε αθλητή, ή η χρήση από αυτόν ενός απαγορευμένου μέσου (ουσίας ή μεθόδου), με σκοπό την τεχνητή (παροδική ή μη) βελτίωση της αγωνιστικής του ικανότητας, απόδοσης ή διάθεσης, κατά τη διάρκεια αγώνων, ή κατά το στάδιο τις προπονητικής προετοιμασίας του.

Με την ευρύτερη έννοια του όρου, το "ντόπινγκ" συναντάται από τους αρχαίους χρόνους, όπου οι αθλητές έκαναν ιδιαίτερη προσπάθεια για τη βελτίωση των φυσικών τους ικανοτήτων. Ο Γάιος Πλίνιος Σεκούνδος αναφέρει ότι οι δρομείς μετά από 24 ώρες νηστείας, 3 ημέρες πριν από τους αγώνες έπιναν ένα βρασμένο ζωμό από αίμα σφαγμένων ζώων! Επίσης υπάρχουν μαρτυρίες του Φιλόστρατου και του Γαληνού, περί βοτάνων και μανιταριών.

Οι πρώτες πληροφορίες χρησιμοποίησης μεθόδων συγχρόνου "ντόπινγκ" ξεκινούν το 1865 σε κολυμβητικούς αγώνες στα κανάλια του Άμστερνταμ. Την ίδια περίοδο εντοπίζονται περιστατικά "ντόπινγκ" και σε ποδηλατικούς αγώνες των 6 ήμερων.

Το 1879 αναφέρονται μίγματα με βάση την καφεΐνη από Γάλλους κολυμβητές. Στα μέσα του 19ου αιώνα και στην αρχή του 2ου παγκόσμιου πόλεμου εμφανίζονται περιοδικές αναφορές για τη χρήση από αθλητές της καφεΐνης,της στρυχνίνης, του αιθέρα, της αλκοόλης, της ζάχαρης, καθώς και της νιτρογλυκερίνης!

Τα τρία αυτοχορηγούμενα ψυχοδραστικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι: η αλκοόλη, η νικοτίνη και η καφεΐνη (έχει αναφερθεί ότι η καφεΐνη χρησιμοποιείται ως διεγερτικό από τη λίθινη εποχή).

Μια νέα διάσταση του "ντόπινγκ" εμφανίζεται το 2ο ήμισυ της 10ετιας του '50 και σχετίζεται με τη χρήση των αναβολικών στεροειδών (αναβολικά στο ευρύ κοινό). Η χρήση τους ξεκίνα από τις ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση.
Για πρώτη φόρα στην ιστορία του αθλητισμού, μια αναβολική ουσία δεν λαμβανόταν κατά τη διάρκεια του αγώνα για την αύξηση της επίδοσης, αλλά κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

Η εκτεταμένη χρήση φάρμακων, αλλά και άλλων ουσιών ή μεθόδων στον αθλητισμό, άρχισε τη 10ετια του '60. Εν ολίγοις, η ιστορία του ντόπινγκ, που αρχίζει να υφίσταται ή μάλλον προσδιορίζεται ως όρος το 1869, αποκτά χαρακτήρα προβλήματος το 1960.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 (Ρώμη) εντοπίστηκαν, από αμερικανικής πλευράς, οι πρώτοι αθλητές που είχαν πάρει αναβολικά. Το πρόβλημα συνεχίζεται και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964 (Τόκιο) και επιδεινώνεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 (Μεξικό).

Σε αυτούς του Μονάχου (1972) αποκτά πλέον ανεξέλεγκτο χαρακτήρα και ονομάζεται... μάστιγα , με αποτέλεσμα οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1972 να χαρακτηριστούν ως οι "Ολυμπιακοί Αγώνες των ΑΝΑΒΟΛΙΚΩΝ".