Μέθοδος Feldenkrais

H μέθοδος Feldenkrais είναι ένα ολοκληρωμένο και ευφυές παιδαγωγικό σύστημα με κέντρο το σώμα. Χρησιμοποιώντας ως κύριο και μοναδικό εργαλείο τη φυσιολογική κίνηση αποβλέπει στη βελτίωση της αισθητικοκινητικής αντίληψης, της επίγνωσης των επιμέρους τμημάτων του σώματος και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το σώμα του καθενός από εμάς. Ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια πρακτικών που συχνά περιγράφονται ως «ολιστικές» ή «βιοψυχοκοινωνικές» και χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στο Δυτικό κόσμο τόσο από την Ιατρική επιστήμη όσο και και από άλλους κλάδους όπως ο αθλητισμός, η εκπαίδευση και οι τέχνες. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των προσεγγίσεων, είναι η προσπάθεια να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ σώματος και νού τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. 

Η μέθοδος αποτελεί καρπό μελέτης του Μοshe Feldenkrais (1904-1984) o οποίος μεταξύ άλλων υπήρξε μηχανολόγος, φυσικός και δάσκαλος Τζούντο. Ο Feldenkrais ανέπτυξε ένα ιδιαίτερο εργαλείο μελέτης της κινητικής συμπεριφοράς το οποία δανείζεται στοιχεία από σύγχρονες θεωρίες μάθησης, την εμβιομηχανική, τη θεωρία δυναμικών συστημάτων τη φυσιολογική κινητική ανάπτυξη καθώς και από την ψυχολογία και τη φιλοσοφία. Ο Feldenkrais προτείνει ένα βιωματικό μοντέλο μάθησης δίνοντας έμφαση στην υποκειμενική εμπειρία του σώματος και στη βελτίωση της ποιότητας της κίνησης. Το είδος της γνώσης που υποστηρίζεται από το μοντέλο αυτό περιγράφεται ως «οργανική» αφενός για να υποδηλώσει τη συμμετοχή ολόκληρου του οργανισμού στη διαδικασία και αφετέρου για να τη διαχωρίσει από την καθαρά διανοητική και ακαδημαϊκή της μορφή. Βασικό χαρακτηριστικό του βιωματικού μοντέλου είναι ότι κίνηση, αίσθηση και σκέψη αποτελούν ενιαίο και αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας μάθησης. 

Η μέθοδος εφαρμόζεται με δύο συμπληρωματικούς τρόπους: 1. Oμαδικά μαθήματα: Συνειδητοποίηση μέσω της κίνησης – Awareness Through Movement (ATM) 2. Ατομικά μαθήματα: Λειτουργική Ολοκλήρωση – Functional Integration (FI) Στα ομαδικά μαθήματα ο δάσκαλος καθοδηγεί λεκτικά τους μαθητές σε μια δομημένη αλληλουχία κινήσεων. Υπάρχουν εκατοντάδες τέτοια μαθήματα τα οποία είναι βασισμένα σε αναπτυξιακές αλληλουχίες και σε λειτουργικές δραστηριότητες (ρολάρισμα, έγερση από καθιστή θέση, κινήσεις κεφαλής). Κατά τη διάρκειά τους οι μαθητές εξερευνούν τις πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ των επιμέρους τμημάτων του σώματος, και μαθαίνουν νέους τρόπους οργάνωσης της κίνησης. Έμφαση δίνεται στην αυτοπαρατήρηση, στη μείωση της περιττής μυικής δραστηριότητας και στην προαγωγή εύκολης, ευχάριστης και αποτελεσματικής κίνησης. Στα ατομικά μαθήματα «Λειτουργικής ολοκλήρωσης» ο δάσκαλος καθοδηγεί τον μαθητή μέσω της αφής και της μη λεκτικής επικοινωνίας. Η προσέγγιση δια μέσω των χειρών, γίνεται με τρόπο απαλό και μη διορθωτικό και είναι κατάλληλη για άτομα με περισσότερο σοβαρούς περιορισμούς στην κίνηση. 

Σκοπός όπως και στα ομαδικά μαθήματα, είναι ο μαθητής να ανακαλύψει ανακαλύψει νέους τρόπους μάθησης και αποτελεσματικής δράσης ενώ κάθε ατομικό μάθημα δημιουργείται και προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Τι μπορεί να προσφέρει η μέθοδος: - Βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας και της κιναισθησίας, της αντίληψης του εαυτού και του περιβάλλοντος (αίσθηση προσανατολισμού στο χώρο) - Αποτελεσματικότητα και εργονομία στην κίνηση (Μεγαλύτερο έργο, μικρότερη κατανάλωση ενέργειας και καταπόνηση ιστών) - Βελτίωση ποιοτικών χαρακτηριστικών κίνησης (ακρίβεια, ποικιλομορφία, αρμονία, εκφραστικότητα, ευκολία, ευχαρίστηση) - Μείωση πόνου και βελτίωση ποιότητας ζωής - Αναχαίτιση της ακούσιας και περιττής μυικής δραστηριότητας - Ομαλοποίηση του μυικού τόνου - Βελτίωση της στάσης, της κινητικότητας του θώρακα και της αναπνοής - Έμφαση στην σκελετική στήριξη, στην ικανότητα δηλαδή των σκελετικών και συνδεσμικών στοιχείων να παρέχουν στήριξη κατά τη διάρκεια της στάσης και της κίνησης. 

Σε ποιούς απευθύνεται: Η ιδιαίτερη και σε βάθος δουλειά που προτείνει ο Moshe Feldenkrais αποτελεί πηγή έμπνευσης για άτομα με διαφορετικό κινητικό υπόβαθρο ενώ έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η παιδαγωγική της κίνησης και της αποκατάστασης στις μέρες μας. Η μέθοδος μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με προβλήματα στάσης, κινητικότητας, χρόνιου πόνου καθώς και εκείνους με αναπνευστικές δυσκολίες. 

Παράλληλα, απευθύνεται σε υγιή άτομα κάθε ηλικίας που αναζητούν τρόπους να εμπλουτίσουν το κινητικό του ρεπερτόριο και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της κίνησης τους. Τέλος, απευθύνεται σε ανθρώπους που χρησιμοποιούν το σώμα τους ως εργαλείο δουλειάς όπως οι χορευτές, οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, οι φυσικοθεραπευτές, και ενδιαφέρονται να εμβαθύνουν σε θέματα που αφορούν τη λειτουργία και την πολυπλοκότητά του με έναν βιωματικό τρόπο. 

Ιωάννου Αλέξανδρος Φυσικοθεραπευτής MSc, NDT Therapist, Feldenkrais practitioner.                   

Fb page: Feldenkrais Workshops Athens

Tηλ. επικοινωνίας: 6972 57 79 77