Των Χρήστου Νικήτα Πουλή - Γιάννη Παναγιωτόπουλου
31/05/2011 (δημοσιευμένο στο basketblog.gr)
Οι ηλεκτρολύτες είναι στοιχεία που βρίσκονται στο σώµα και σε υγρά του και φέρουν ηλεκτρικό φορτίο. Η διατήρηση της ισορροπίας τους στον ανθρώπινο οργανισµό είναι σηµαντική, αφού ρυθμίζουν την κατανοµή νερού στο σώµα, επηρεάζουν το pH του αίµατος και συμβάλλουν στη νευροµυϊκή διέγερση.
Ηλεκτρολύτης είναι οποιαδήποτε ουσία που περιέχει ελεύθερα ιόντα και συμπεριφέρεται σαν μέσω αγωγής ηλεκτρισμού. Διότι γενικά αποτελούνται από ιόντα σε διάλυμα, οι ηλεκτρολύτες είναι επίσης γνωστά σαν ιοντικά διαλύματα. Υπάρχουν όμως πέρα από υγρά διαλύματα, λιωμένοι ηλεκτρολύτες και στερεοί ηλεκτρολύτες.
Οι ηλεκτρολύτες γενικά υπάρχουν ως διαλύματα οξέων, βάσεων ή αλάτων. Επιπλέον, ορισμένα αέρια μπορούν να δράσουν ως ηλεκτρολύτες σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας ή χαμηλής πίεσης. Ηλεκτρολυτικά διαλύματα μπορούν επίσης να προκύψουν από την διάλυση μερικών βιολογικών (π.χ. DNA ) και συνθετικών πολυμερών (π.χ. πολυστερίνη), πολυηλεκτρολυτών.
Ηλεκτρολυτικά διαλύματα κανονικά δημιουργούνται, όταν διαλύεται ένα άλας σε μια διαλυτική ουσία, όπως νερό, και τα ξεχωριστά τμήματα διαχωρίζονται λόγω θερμοδυναμικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ της διαλυτικής ουσίας και της διαλυμένης ουσίας, σε μια διεργασία που ονομάζεται διάλυση.
Για παράδειγμα όταν διαλυθεί μαγειρικό αλάτι σε νερό, το μόριο του αλατιού ξεχωρίζει στα συστατικά του μέρη σύμφωνα με την εξίσωση διαχωρισμού: NaCl(s) → Na+(aq) + Cl−(aq).
Κατά τη διάρκεια της άσκησης οι μύες αντλούν ενέργεια από τα αποθέματα του οργανισμού (ηπατικό και μυϊκό γλυκογόνο) και την καταναλώνουν παράγοντας μεταξύ άλλων θερμότητα. Ως συνέπεια η ενέργεια εξαντλείται και η θερμοκρασία του σώματος τείνει να αυξηθεί. Εδώ παρεμβαίνει η εφίδρωση και, για να διατηρηθεί η θερμοκρασία, ο οργανισμός αποβάλλει νερό και ηλεκτρολύτες.
Οι βασικοί παράγοντες είναι η διάρκεια, η ένταση της άσκησης, η θερμοκρασία, το υψόμετρο και η υγρασία του περιβάλλοντος (όσο μεγαλύτερα τόσο περισσότερες απώλειες) και ο τύπος του ρουχισμού (όσο πιο βαρύς τόσο πιο πολλές). Ακόμη όμως και δύο άνθρωποι που ασκούνται με ακριβώς την ίδια ένταση, διάρκεια και στις ίδιες συνθήκες μπορεί να έχουν διαφορετικές απώλειες υγρών. Σε γενικές γραμμές όσο μεγαλύτερο είναι το σωματικό βάρος τόσο μεγαλύτερες είναι οι ανάγκες για αναπλήρωση των υγρών που χάνονται.
Η εξάντληση της ενέργειας θα οδηγήσει πιο γρήγορα σε κόπωση ενώ η απώλεια νερού σε αφυδάτωση. Και αν την κόπωση είναι εύκολο να την καταλάβουμε, τα συμπτώματα της εξάντλησης είναι πιο "ύπουλα" και εμφανίζονται προοδευτικά. Μειωμένη απόδοση, κόπωση, δίψα πονοκέφαλος αδυναμία, ζαλάδες, κράμπες και υπερβολική εφίδρωση είναι τα αρχικά συμπτώματα. Σε έντονες συνθήκες μπορεί να παρατηρηθούν μυϊκοί σπασμοί και ναυτία. Όλα αυτά καταδεικνύουν τη σημασία της ενυδάτωσης και της αναπλήρωσης της ενέργειας κατά την άσκηση.
Η αφυδάτωση χαρακτηρίζεται ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή ανάλογα µε την ποσότητα απώλειας ή µη αντικατάστασης του σωµατικού υγρού.
Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης στους αθλητές περιλαμβάνουν:
• ξηροστομία
• ξηρά ή σκασµένα χείλη
• στεγνά µάτια
• ξηρό δέρµα µε έλλειψη ελαστικότητας
• κύκλους γύρω από τα µάτια
• πονοκέφαλους
• ζάλη ή κόπωση
• σύγχυση και ευερεθιστότητα
• απώλεια όρεξης
• αίσθηµα "άδειου στοµάχου" ή πόνο στο υπογάστριο
• ελάχιστα ούρα
• συµπυκνωµένα, σκοτεινόχρωµα ούρα έντονης οσµής.
και σε σοβαρού βαθµού αφυδάτωση επιπλέον:
• κρύα πόδια και χέρια
• ταχύπνοια
• σύγχυση
• µυϊκές κράµπες
• καθόλου ούρα για αρκετές ώρες.
Στην αφυδάτωση, η υπερκατανάλωση ύδατος μπορεί να επιδεινώσει το πρόβληµα, αφού θα αραιώσει περισσότερο τα άλατα, τα µέταλλα και τα σάκχαρα στο σώµα µε αποτέλεσµα υπονατριαιµία. Η κατάσταση αυτή συχνά επηρεάζει την αντοχή των αθλητών ενώ τα τυπικά συµπτώµατα περιλαµβάνουν ναυτία, εµετό και πονοκέφαλο. Σκευάσµατα που περιέχουν συνδυασµό αλάτων και γλυκόζης - φρουκτοζης βοηθούν στην αναπλήρωση αυτών των συστατικών από τον οργανισμό.
Η γλυκόζη και η φρουκτόζη αποτελούν απλούς υδατάνθρακες (μονοσακχαρίτες), οι οποίοι απορροφούνται εύκολα εάν ληφθούν σε διάλυμα. Οι μαλτοδεξτρίνες αποτελούν ένα σύμπλεγμα συγγενών υδατανθράκων (πολυσακχαρίτες) οι οποίες χαρακτηρίζονται κυρίως από την ιδιάζουσα σύνθεσή τους, η οποία αποτελείται από αλυσίδες γλυκόζης σε κυμαινόμενα μήκη.
Η απορρόφηση της μαλτοδεξτρίνης μετά από την πρόσληψή της σε μορφή διαλύματος είναι λιγότερο άμεση από την αντίστοιχη των απλοποιημένων υδατανθράκων και ποικίλλει ανάλογα με το μήκος των αλυσίδων. Η πρόσληψη γλυκόζης ενδείκνυται όταν προκύπτει αναπάντεχη πτώση των επιπέδων ενέργειας (υπογλυκαιμία) στις τελευταίες φάσεις αγώνων ή σε παρατεταμένη άσκηση.
Δεδομένου ότι αυτό το σάκχαρο παρουσιάζει ένα υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (η γλυκαιμία αυξάνει εκθετικά), ο αθλητής μπορεί να βιώσει μία κατάσταση ενέργειας ακολουθούμενη από φάση αδυναμίας λόγω αντιδραστικού υπογλυκαιμικού σοκ με σκοπό τον επαναπροσδιορισμό της γλυκαιμίας στα φυσιολογικά επίπεδα.
Παρόλα αυτά, η ινσουλίνη τείνει να επαναφέρει την γλυκαιμία σε μικρότερο επίπεδο από το φυσιολογικό, προκαλώντας αντιδραστική υπογλυκαιμία. Αυτό προκαλεί πρόβλημα στην απόδοση του αθλητή ακόμα κι αν δεν έχει τελειώσει την προπόνησή του. Η φρουκτόζη και η μαλτοδεξτρίνη απορροφώνται βραδύτερα και αυξάνουν την γλυκαιμία χάρη στην σταδιακή τους ήπια δράση.
Μεγάλα ποσοστά γλυκαιμίας δεν μπορούν να επιτευχθούν. Επομένως, ο αθλητής μπορεί να χρησιμοποιεί αυτά τα σάκχαρα για επαναφόρτιση της ενέργειας δίχως να υποφέρει από επιβλαβείς ανταποκρίσεις της ινσουλίνης.
Η φρουκτόζη και η μαλτοδεξτρίνη μπορούν να ληφθούν τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας δίχως κανέναν "κίνδυνο". Αυτό το χαρακτηριστικό έχει ως αποτέλεσμα την ευρεία διάδοση της φρουκτόζης και της μαλτοδεξτρίνης σε αθλητικά περιβάλλοντα.
Συμβουλές για καλύτερη χρήση
- Τα ενεργειακά και τα αθλητικά ποτά δεν προορίζονται για κοινή καθημερινή κατανάλωση.
- Για καλύτερη ενυδάτωση χρειάζεται κατανάλωση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση. Οι ιδανικές ποσότητες και οι ιδανικοί χρόνοι είναι κάτι που καθορίζεται μέσα από την προπόνηση.
- Για πιο ασφαλή συμπεράσματα υπάρχουν και τα περίφημα Pee Charts που βαθμονομούν το χρώμα των ούρων για να ελέγξουν το επίπεδο ενυδάτωσης.
- Συνταγές για ισοτονικά ποτά υπάρχουν πολλές αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή ειδικά με την ποσότητα των αλάτων.
Ιδού μερικές:
Με βάση το χυμό φρούτων: 200 ml πολτού από φρούτα, 800ml νερό, 1γρ αλάτι (1/5 κουταλάκι τσαγιού).
Με βάση τη ζάχαρη: 50-70 γρ ζάχαρης, 950-930 ml ζεστό νερό, 1 γρ αλάτι.
Διαβάστε περισσότερα...
“Καλώς ήρθατε στο blog Physical Relief Panagiotopoulos (prpanagiotopoulos.blogspot.com). Το blog PRP, που αποτελεί προέκταση του site PhysicalRelief.gr, παρουσιάζει κυρίως φυσικοθεραπευτικά θέματα, καθώς και τα νεότερα βίντεο από το YouTube κανάλι μου, όπου μπορείτε να κάνετε Εγγραφή - Subscribe (δωρεάν), για να μείνετε συντονισμένοι!! Ο δρόμος για την αποκατάσταση των παθήσεων και την αντιμετώπιση του πόνου, δεν είναι πάντα αυτοκινητόδρομος με μεγάλες ευθείες, αλλά συχνά είναι ένας δύσβατος χωματόδρομος με πολλές στροφές. Καλείται λοιπόν ο φυσικοθεραπευτής, σε συνεργασία με τον ιατρό, και εφοδιασμένος με γνώσεις, εξοπλισμό, υπομονή, να διανύσει τον εκάστοτε δρόμο με επιτυχία. Αργά ή γρήγορα όμως, το χαμόγελο του ασθενή τον ανταμείβει...” Ιωάννης Παναγιωτόπουλος
Τρίτη 31 Μαΐου 2011
Ηλεκτρολύτες
Κυριακή 29 Μαΐου 2011
Σύνδρομο απιοειδούς
Ο απιοειδής μυς εκφύεται από την πρόσθια-έσω επιφάνεια του ιερού οστού, διέρχεται από το μείζον ισχιακό τρήμα, και καταφύεται στο μείζον τροχαντήρα. Η ονομασία του δικαιολογείται από το γεγονός ότι έχει σχήμα αχλαδιού (απιδιού), ενώ στα αγγλικά (piriformis muscle) από τις λατινικές λέξεις pirum (αχλάδι) και forma (σχήμα). Είναι ένας από τους έξω στροφείς και απαγωγούς του ισχίου. Μετά τις 60 μοίρες κάμψης του ισχίου όμως εκτός από απαγωγός λειτουργεί ως έσω στροφέας του ισχίου. Χαρακτηριστική συμπτωματολογία του συνδρόμου είναι ο πόνος στο ισχίο, στο γλουτό, και στην οπίσθια επιφάνεια του μηρού.
Πιθανόν ο ασθενής να νοιώθει πόνο χαμηλά στην οσφύ, στο περίνεο, στο γαστροκνήμιο, στον άκρο πόδα ή να παρουσιαστεί οίδημα στο πάσχον κάτω άκρο. Η κλινική διαφοροδιάγνωση πάντως του συνδρόμου από τον εξεταστή είναι δύσκολη υπόθεση, αφού παρόμοια εικόνα συναντάμε σε δισκοπάθειες, αγγειοπάθειες, όγκους, αρθρίτιδες, στενώσεις καθώς και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Ένα από τα πιθανά αίτια του συνδρόμου είναι η παγίδευση του ισχιακού νεύρου, για παράδειγμα από ένα μυϊκό σπασμό του απιοειδή. Η διαδρομή του ισχιακού νεύρου εμφανίζει διάφορες ανατομικές παραλλαγές σε κάθε άνθρωπο. Συχνότερα (90%) το ισχιακό νεύρο περνά κάτω από τον απιοειδή, κατά 10% κλάδος του νεύρου περνά μέσα από τον απιοειδή, κατά 2% κλάδος του νεύρου περνά πάνω από τον απιοειδή, και μόλις στο 1% το ισχιακό νεύρο περνά μέσα από τον απιοειδή. Άλλα αίτια μπορεί να είναι η ίνωση του μυ από ενδομυϊκές ενέσεις, η πίεση του νεύρου στο μείζον ισχιακό τρήμα, τα trigger points, ή η κακή λειτουργία της ιερολαγώνιας άρθρωσης.
Πριν την οργάνωση του πλάνου θεραπείας από τον φυσικοθεραπευτή, είναι απαραίτητη η συνεκτίμηση των ευρημάτων από την υποκειμενική και αντικειμενική αξιολόγηση του ασθενή. Γενικά ένα φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει:
1. Φυσικά μέσα (ηλεκτροθεραπεία-θερμοθεραπεία)
2. Θεραπευτική μάλαξη
3. Μυϊκή ενδυνάμωση
4. Κινητοποίηση ιερολαγώνιας, οσφύος, και ισχίου
5. Trigger point therapy
6. Διατάσεις- αυτοδιατάσεις
7. Επανεκπαίδευση ιδιοδεκτικότητας
8. Χρήση ορθοτικών μέσων
9. Kinesiotaping
10.Αποφυγή εξωγενών επιβαρυντικών παραγόντων (π.χ. σωστή προπόνηση, κατάλληλα υποδήματα, διόρθωση τεχνικής, κατάλληλη προθέρμανση)
Διαβάστε περισσότερα...
Πιθανόν ο ασθενής να νοιώθει πόνο χαμηλά στην οσφύ, στο περίνεο, στο γαστροκνήμιο, στον άκρο πόδα ή να παρουσιαστεί οίδημα στο πάσχον κάτω άκρο. Η κλινική διαφοροδιάγνωση πάντως του συνδρόμου από τον εξεταστή είναι δύσκολη υπόθεση, αφού παρόμοια εικόνα συναντάμε σε δισκοπάθειες, αγγειοπάθειες, όγκους, αρθρίτιδες, στενώσεις καθώς και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Ένα από τα πιθανά αίτια του συνδρόμου είναι η παγίδευση του ισχιακού νεύρου, για παράδειγμα από ένα μυϊκό σπασμό του απιοειδή. Η διαδρομή του ισχιακού νεύρου εμφανίζει διάφορες ανατομικές παραλλαγές σε κάθε άνθρωπο. Συχνότερα (90%) το ισχιακό νεύρο περνά κάτω από τον απιοειδή, κατά 10% κλάδος του νεύρου περνά μέσα από τον απιοειδή, κατά 2% κλάδος του νεύρου περνά πάνω από τον απιοειδή, και μόλις στο 1% το ισχιακό νεύρο περνά μέσα από τον απιοειδή. Άλλα αίτια μπορεί να είναι η ίνωση του μυ από ενδομυϊκές ενέσεις, η πίεση του νεύρου στο μείζον ισχιακό τρήμα, τα trigger points, ή η κακή λειτουργία της ιερολαγώνιας άρθρωσης.
Πριν την οργάνωση του πλάνου θεραπείας από τον φυσικοθεραπευτή, είναι απαραίτητη η συνεκτίμηση των ευρημάτων από την υποκειμενική και αντικειμενική αξιολόγηση του ασθενή. Γενικά ένα φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει:
1. Φυσικά μέσα (ηλεκτροθεραπεία-θερμοθεραπεία)
2. Θεραπευτική μάλαξη
3. Μυϊκή ενδυνάμωση
4. Κινητοποίηση ιερολαγώνιας, οσφύος, και ισχίου
5. Trigger point therapy
6. Διατάσεις- αυτοδιατάσεις
7. Επανεκπαίδευση ιδιοδεκτικότητας
8. Χρήση ορθοτικών μέσων
9. Kinesiotaping
10.Αποφυγή εξωγενών επιβαρυντικών παραγόντων (π.χ. σωστή προπόνηση, κατάλληλα υποδήματα, διόρθωση τεχνικής, κατάλληλη προθέρμανση)
Διαβάστε περισσότερα...
Παρασκευή 13 Μαΐου 2011
Trigger Points
Σχεδόν σε όλους μας υπάρχει το φαινόμενο εμφάνισης trigger points, διότι είναι το πιο συχνό είδος μυϊκού πόνου. Το φαινόμενο αυτό έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα πάνω από 100 χρόνια. Τα myofascial trigger points (MTrPs), ή μυοπεριτονιακά Σημεία Πυροδότησης (ΣΠ), είναι μικρά, περιχαρακωμένα, επώδυνα σημεία-όζοι που ψηλαφιούνται σε εν συσπάσει μυικές δεσμίδες. Ανάλογα με το αίτιο και τον τρόπο εκδήλωσής τους χωρίζονται σε πρωτογενή, δευτερογενή, δορυφορικά, ενεργά και λανθάνοντα ΣΠ.
Τα ΣΠ ενδέχεται να δημιουργηθούν από κακή στάση, τραυματισμό, υπέρχρηση, ακινητοποίηση του μυικού ιστού ή ακόμα από έντονες στρεσογόνες καταστάσεις. Τονίζουμε ότι τα πρωτογενή ΣΠ είναι καλό να αντιμετωπιστούν από το φυσικοθεραπευτή έγκαιρα, πριν προκαλέσουν τη δημιουργία δευτερογενών ΣΠ.
Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου είναι η θεωρία της ενεργειακής κρίσης ή ενεργειακής ένδειας. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία τα ΣΠ οφείλονται στο φαύλο κύκλο τραυματισμός/υπέρχρηση/ακινητοποίηση → βλάβη σαρκοπλασματικού δικτύου → ιόντα Ca (παρουσία ATP) → ΣΠ → συσσώρευση αλγογόνων ουσιών (γαλακτικό οξύ) → πόνος → παρατεταμένη σύσπαση → ισχαιμία → αναποτελεσματική αντλία Ca→ ΣΠ.
Για να αντιμετωπίσουμε τα ΣΠ επιστρατεύονται διάφορες θεραπευτικές τεχνικές όπως:
• Ίσχαιμος πίεση με διάταση
• Εναλλαγή διάτασης-πάγου (stretch and spray)
• Αυτοδιατάσεις
• Τεχνικές μάλαξης
• Ηλεκτροθεραπεία (μικρορεύματα, υψίσυχνα ρεύματα)
• Ιοντοφόρεση-φωνοφόρεση
• Laser
• Θερμοθεραπεία (υπέρηχοι-διαθερμίες-θερμά επιθέματα)
• Τεχνικές χρήσης βελόνας με ή χωρίς έγχυση κάποιας ουσίας (στεγνή βελόνα).
Διαβάστε περισσότερα...
Τα ΣΠ ενδέχεται να δημιουργηθούν από κακή στάση, τραυματισμό, υπέρχρηση, ακινητοποίηση του μυικού ιστού ή ακόμα από έντονες στρεσογόνες καταστάσεις. Τονίζουμε ότι τα πρωτογενή ΣΠ είναι καλό να αντιμετωπιστούν από το φυσικοθεραπευτή έγκαιρα, πριν προκαλέσουν τη δημιουργία δευτερογενών ΣΠ.
Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου είναι η θεωρία της ενεργειακής κρίσης ή ενεργειακής ένδειας. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία τα ΣΠ οφείλονται στο φαύλο κύκλο τραυματισμός/υπέρχρηση/ακινητοποίηση → βλάβη σαρκοπλασματικού δικτύου → ιόντα Ca (παρουσία ATP) → ΣΠ → συσσώρευση αλγογόνων ουσιών (γαλακτικό οξύ) → πόνος → παρατεταμένη σύσπαση → ισχαιμία → αναποτελεσματική αντλία Ca→ ΣΠ.
Για να αντιμετωπίσουμε τα ΣΠ επιστρατεύονται διάφορες θεραπευτικές τεχνικές όπως:
• Ίσχαιμος πίεση με διάταση
• Εναλλαγή διάτασης-πάγου (stretch and spray)
• Αυτοδιατάσεις
• Τεχνικές μάλαξης
• Ηλεκτροθεραπεία (μικρορεύματα, υψίσυχνα ρεύματα)
• Ιοντοφόρεση-φωνοφόρεση
• Laser
• Θερμοθεραπεία (υπέρηχοι-διαθερμίες-θερμά επιθέματα)
• Τεχνικές χρήσης βελόνας με ή χωρίς έγχυση κάποιας ουσίας (στεγνή βελόνα).
Διαβάστε περισσότερα...
Σάββατο 7 Μαΐου 2011
Μυικός ιστός και διαφορές στην τρίτη ηλικία
(Από εργασία Παναγιωτόπουλου Ι., Κοντονίκα Κ., φυσικοθεραπευτές)
Οι μύες έχουν πολυσήμαντο ρόλο για τον άνθρωπο. Πρωτίστως μαζί με το σκελετό δίνουν μορφή στο ανθρώπινο σώμα και ευθύνονται για κάθε κίνησή του. Έχουν ακόμα στηρικτικό ρόλο στις αρθρώσεις, προστατεύουν υποκείμενους ιστούς, και είναι απαραίτητοι για την καρδιοαναπνευστική λειτουργία ή τη λειτουργία εσωτερικών οργάνων (π.χ. έντερο, στομάχι). Ανάλογα με τον τρόπο λειτουργίας, τους διακρίνουμε σε καρδιακό, λείο, και σκελετικό μυ. Τα δύο πρώτα είδη εργάζονται ανεξάρτητα από τη θέλησή μας, ενώ το τρίτο υπόκειται στη θέλησή μας.
Εξακόσιοι σκελετικοί μύες αποτελούν το μυϊκό σύνολο του οργανισμού. Η μυϊκή ίνα είναι το εξειδικευμένο κύτταρο για συστολή και αποτελείται από μυιοϊνίδια. Το μυιοϊνίδιο αποτελείται από σαρκομέρια, διατεταγμένα κατά τον επιμήκη άξονα. Το σαρκομέριο με τη σειρά του αποτελείται από παχιά νημάτια (μυοσίνη) και λεπτά νημάτια (ακτίνη).
Οι μυϊκές ίνες διακρίνονται σε:
• Οξειδωτικές ίνες βραδείας συστολής τύπου I
• Οξειδογλυκοτικές ίνες ταχείας συστολής τύπου ΙIα
• Γλυκολυτικές ίνες ταχείας συστολής τύπου ΙΙβ
Μια από τις εντονότερες επιδράσεις της γήρανσης αποτελεί η μείωση της μυϊκής δύναμης. Σύμφωνα με την αρθρογραφία, διάφορες μυϊκές ομάδες έχουν εξεταστεί και αξιολογηθεί μεταξύ νεαρών, μέσης ηλικίας και ηλικιωμένων ατόμων, δείχνοντας ότι οι μειώσεις στη μυϊκή δύναμη παρουσιάζονται έντονα στην ηλικία μετά των 60 ετών. Άτομα της τρίτης ηλικίας που βρίσκονται στην έβδομη και όγδοη δεκαετία της ζωής τους παρουσιάζουν 20-40% μικρότερη ισομετρική δύναμη από νεαρά άτομα, ενώ οι υπερήλικες παρουσιάζουν άνω του 50% μειώσεις.
Ο βασικός λόγος για τη μείωση της μυϊκής δύναμης σε ηλικιωμένα άτομα φαίνεται να είναι η απώλεια της μυϊκής μάζας (μυικη ατροφία). Οι μειώσεις στη μυϊκή μάζα που προκαλούνται λόγω της επίδρασης της γήρανσης, οφείλονται κύρια στην απώλεια αριθμού μυϊκών ινών, καθώς επίσης και από τη μείωση του μεγέθους τους .(Lexell et al. , 1988; 1993; 1995). Πλήθος ερευνών, οι οποίες έχουν μελετήσει τον τετρακέφαλο μυ, κατέληξαν ότι οι μυϊκές ίνες τύπου ΙΙ μειώνονται με την πάροδο της ηλικίας, ενώ οι μυϊκές ίνες τύπου Ι παραμένουν λιγότερο επηρεασμένες. (Doherty et al. , 1993; Lexell et al. , 1988; 1993; Aniansson et al. , 1986).
Οι μυϊκές ίνες νευρώνονται από ένα κινητικό νευρώνα και ο κινητικός νευρώνας μαζί με τον άξονα του και όλες τις μυϊκές ίνες που νευρώνει καλείται κινητική μονάδα. Η πιο βασική αλλαγή στην μορφολογία του μυός κατά το γήρας είναι ότι επέρχεται μείωση του συνολικού αριθμού των κινητικών μονάδων (McComas, 1995). Η μείωση του αριθμού των κινητικών μονάδων υπολογίζεται περίπου στο 1% του συνολικού αριθμού, αρχίζοντας από την 3η δεκαετία και αυξάνεται ο ρυθμός σημαντικά μετά την ηλικία των 60. Οι κινητικές μονάδες μειώνονται με την πάροδο της ηλικίας με την νέκρωση κινητικών νευρώνων στο νωτιαίο μυελό. Οι κινητικές μονάδες που απομένουν και που εντοπίζονται κυρίως σε μύες αργής συστολής βοηθούν στην επανεύρωση μυικών ινών.
Η άποψη που σήμερα επικρατεί είναι ότι η πιθανότητα εμφάνισης ενεργών μυοπεριτονιακών Σημείων Πυροδότησης (trigger points) αυξάνει όσο αυξάνεται η ηλικία και παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες μεταξύ 40-50 ετών δηλαδή στη μέση ηλικία, με επικράτηση στο γυναικείο πληθυσμό. Στις μεγαλύτερες ηλικίες με τον περιορισμό των δραστηριοτήτων φαίνεται να υπερέχουν τα λανθάνοντα trigger points.
Σε τυχαιοποιημένη μελέτη 200 νεαρών ενηλίκων ο Sola et col. αναφέρει ότι λανθάνοντα ΣΠ βρέθηκαν στην περιοχή του ώμου σε ποσοστό 54% στις γυναίκες και 45% στους άνδρες. Σε μελέτη 1000 ασθενών πάλι ο Sola et col.(μη δημοσιευμένη μελέτη του 1985) αναφέρει ότι ενεργά ΣΠ με κλασική συμπτωματολογία μυοπεριτονιακού συνδρόμου βρέθηκαν στο 36% των γυναικών (598) και στο 26% των ανδρών (402).
Κυκλοφορικά προβλήματα τα οποία αποκτώνται με την ηλικία, αλλά και η αυξανόμενη φλεβική στάση από την μειωμένη άθληση των ηλικιωμένων ατόμων οδηγούν στην μείωση της αιματικής κυκλοφορίας σε όλο το σώμα και κατ’ επέκταση στους μύες. Οι μύες κουράζονται πιο εύκολα και πονούν πιο γρήγορα κατά τη διάρκεια ακόμα και απλών δραστηριοτήτων, λόγω της μειωμένης δυνατότητας αποβολής των μεταβολικών παραγώγων και της μειωμένης τροφικότητας των μυών.
Η μείωση της ιδιοδεκτικότητας στους ηλικιωμένους είναι ο κύριος λόγος των πτώσεων τους που οδηγούν σε εκτεταμένους τραυματισμούς. Οι πτώσεις προκύπτουν από τα μειωμένα αντανακλαστικά και την συνεχώς μειούμενη δυνατότητα των μυών των ηλικιωμένων να ανταποκριθούν σε περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως διαφορετικά επίπεδα τριβής σε διαφορετικές επιφάνειες, έδαφος με εμπόδια και μειωμένα επίπεδα φωτισμού λόγω της μειωμένης ιδιοδεκτικότητας.
Τελικά τα παραπάνω προβλήματα συσσωρεύονται, και οι ηλικιωμένοι συνήθως απέχουν από ασκήσεις ή ακόμα και τις καθημερινές τους δραστηριότητες, μειώνοντας έτσι τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής τους. Είναι καθήκον του φυσικοθεραπευτή να βοηθήσει τον ηλικιωμένο στην επανένταξή του, με ασκήσεις κατάλληλες και προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες του.
Διαβάστε περισσότερα...
Οι μύες έχουν πολυσήμαντο ρόλο για τον άνθρωπο. Πρωτίστως μαζί με το σκελετό δίνουν μορφή στο ανθρώπινο σώμα και ευθύνονται για κάθε κίνησή του. Έχουν ακόμα στηρικτικό ρόλο στις αρθρώσεις, προστατεύουν υποκείμενους ιστούς, και είναι απαραίτητοι για την καρδιοαναπνευστική λειτουργία ή τη λειτουργία εσωτερικών οργάνων (π.χ. έντερο, στομάχι). Ανάλογα με τον τρόπο λειτουργίας, τους διακρίνουμε σε καρδιακό, λείο, και σκελετικό μυ. Τα δύο πρώτα είδη εργάζονται ανεξάρτητα από τη θέλησή μας, ενώ το τρίτο υπόκειται στη θέλησή μας.
Εξακόσιοι σκελετικοί μύες αποτελούν το μυϊκό σύνολο του οργανισμού. Η μυϊκή ίνα είναι το εξειδικευμένο κύτταρο για συστολή και αποτελείται από μυιοϊνίδια. Το μυιοϊνίδιο αποτελείται από σαρκομέρια, διατεταγμένα κατά τον επιμήκη άξονα. Το σαρκομέριο με τη σειρά του αποτελείται από παχιά νημάτια (μυοσίνη) και λεπτά νημάτια (ακτίνη).
Οι μυϊκές ίνες διακρίνονται σε:
• Οξειδωτικές ίνες βραδείας συστολής τύπου I
• Οξειδογλυκοτικές ίνες ταχείας συστολής τύπου ΙIα
• Γλυκολυτικές ίνες ταχείας συστολής τύπου ΙΙβ
Μια από τις εντονότερες επιδράσεις της γήρανσης αποτελεί η μείωση της μυϊκής δύναμης. Σύμφωνα με την αρθρογραφία, διάφορες μυϊκές ομάδες έχουν εξεταστεί και αξιολογηθεί μεταξύ νεαρών, μέσης ηλικίας και ηλικιωμένων ατόμων, δείχνοντας ότι οι μειώσεις στη μυϊκή δύναμη παρουσιάζονται έντονα στην ηλικία μετά των 60 ετών. Άτομα της τρίτης ηλικίας που βρίσκονται στην έβδομη και όγδοη δεκαετία της ζωής τους παρουσιάζουν 20-40% μικρότερη ισομετρική δύναμη από νεαρά άτομα, ενώ οι υπερήλικες παρουσιάζουν άνω του 50% μειώσεις.
Ο βασικός λόγος για τη μείωση της μυϊκής δύναμης σε ηλικιωμένα άτομα φαίνεται να είναι η απώλεια της μυϊκής μάζας (μυικη ατροφία). Οι μειώσεις στη μυϊκή μάζα που προκαλούνται λόγω της επίδρασης της γήρανσης, οφείλονται κύρια στην απώλεια αριθμού μυϊκών ινών, καθώς επίσης και από τη μείωση του μεγέθους τους .(Lexell et al. , 1988; 1993; 1995). Πλήθος ερευνών, οι οποίες έχουν μελετήσει τον τετρακέφαλο μυ, κατέληξαν ότι οι μυϊκές ίνες τύπου ΙΙ μειώνονται με την πάροδο της ηλικίας, ενώ οι μυϊκές ίνες τύπου Ι παραμένουν λιγότερο επηρεασμένες. (Doherty et al. , 1993; Lexell et al. , 1988; 1993; Aniansson et al. , 1986).
Οι μυϊκές ίνες νευρώνονται από ένα κινητικό νευρώνα και ο κινητικός νευρώνας μαζί με τον άξονα του και όλες τις μυϊκές ίνες που νευρώνει καλείται κινητική μονάδα. Η πιο βασική αλλαγή στην μορφολογία του μυός κατά το γήρας είναι ότι επέρχεται μείωση του συνολικού αριθμού των κινητικών μονάδων (McComas, 1995). Η μείωση του αριθμού των κινητικών μονάδων υπολογίζεται περίπου στο 1% του συνολικού αριθμού, αρχίζοντας από την 3η δεκαετία και αυξάνεται ο ρυθμός σημαντικά μετά την ηλικία των 60. Οι κινητικές μονάδες μειώνονται με την πάροδο της ηλικίας με την νέκρωση κινητικών νευρώνων στο νωτιαίο μυελό. Οι κινητικές μονάδες που απομένουν και που εντοπίζονται κυρίως σε μύες αργής συστολής βοηθούν στην επανεύρωση μυικών ινών.
Η άποψη που σήμερα επικρατεί είναι ότι η πιθανότητα εμφάνισης ενεργών μυοπεριτονιακών Σημείων Πυροδότησης (trigger points) αυξάνει όσο αυξάνεται η ηλικία και παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες μεταξύ 40-50 ετών δηλαδή στη μέση ηλικία, με επικράτηση στο γυναικείο πληθυσμό. Στις μεγαλύτερες ηλικίες με τον περιορισμό των δραστηριοτήτων φαίνεται να υπερέχουν τα λανθάνοντα trigger points.
Σε τυχαιοποιημένη μελέτη 200 νεαρών ενηλίκων ο Sola et col. αναφέρει ότι λανθάνοντα ΣΠ βρέθηκαν στην περιοχή του ώμου σε ποσοστό 54% στις γυναίκες και 45% στους άνδρες. Σε μελέτη 1000 ασθενών πάλι ο Sola et col.(μη δημοσιευμένη μελέτη του 1985) αναφέρει ότι ενεργά ΣΠ με κλασική συμπτωματολογία μυοπεριτονιακού συνδρόμου βρέθηκαν στο 36% των γυναικών (598) και στο 26% των ανδρών (402).
Κυκλοφορικά προβλήματα τα οποία αποκτώνται με την ηλικία, αλλά και η αυξανόμενη φλεβική στάση από την μειωμένη άθληση των ηλικιωμένων ατόμων οδηγούν στην μείωση της αιματικής κυκλοφορίας σε όλο το σώμα και κατ’ επέκταση στους μύες. Οι μύες κουράζονται πιο εύκολα και πονούν πιο γρήγορα κατά τη διάρκεια ακόμα και απλών δραστηριοτήτων, λόγω της μειωμένης δυνατότητας αποβολής των μεταβολικών παραγώγων και της μειωμένης τροφικότητας των μυών.
Η μείωση της ιδιοδεκτικότητας στους ηλικιωμένους είναι ο κύριος λόγος των πτώσεων τους που οδηγούν σε εκτεταμένους τραυματισμούς. Οι πτώσεις προκύπτουν από τα μειωμένα αντανακλαστικά και την συνεχώς μειούμενη δυνατότητα των μυών των ηλικιωμένων να ανταποκριθούν σε περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως διαφορετικά επίπεδα τριβής σε διαφορετικές επιφάνειες, έδαφος με εμπόδια και μειωμένα επίπεδα φωτισμού λόγω της μειωμένης ιδιοδεκτικότητας.
Τελικά τα παραπάνω προβλήματα συσσωρεύονται, και οι ηλικιωμένοι συνήθως απέχουν από ασκήσεις ή ακόμα και τις καθημερινές τους δραστηριότητες, μειώνοντας έτσι τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής τους. Είναι καθήκον του φυσικοθεραπευτή να βοηθήσει τον ηλικιωμένο στην επανένταξή του, με ασκήσεις κατάλληλες και προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες του.
Διαβάστε περισσότερα...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)