Ψυχική υγεία και άσκηση

Γράφει η Ζωή Αλεξούλη, ψυχολόγος

Μέρες καραντίνας. Στο πρώτο άκουσμα της είδησης μουδιάσαμε. Αρχικά όλο το σκηνικό έμοιασε με μια κακόγουστη φάρσα, για να χαριτολογήσουμε και λίγο. Πρόκειται όμως, όπως διαπιστώσαμε, για μια νέα πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Με γνώμονα την ψυχραιμία. Οι οδηγίες είναι σαφείς ως προς την προφύλαξη από τον ιό. Σχετικά με τη δημιουργική μας απασχόληση πολλές είναι οι ιδέες και οι λύσεις για το σπίτι, από διάβασμα και ταινίες, μέχρι ό,τι μπορεί κάποιος να φανταστεί. Είναι πολύ σημαντικό να εντάξουμε στο καθημερινό μας πρόγραμμα δραστηριότητες που μας ταιριάζουν, μας ευχαριστούν και να διατηρήσουμε μια ρουτίνα.

Προφανώς αυτή τη στιγμή ακόμη και η βόλτα μοιάζει με πολυτέλεια, όμως η αλήθεια είναι ότι η αδράνεια επικρατεί σε μεγάλο ποσοστό στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Είμαστε εξοικειωμένοι και ειδικότερα οι νεότεροι με το σαγηνευτικό κόσμο των νέων τεχνολογιών, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της ημέρας να μονοπωλούν το ενδιαφέρον μας. Για το λόγο αυτό, θα πρότεινα εκμεταλλευόμενοι την περίσταση, να επικεντρωθούμε στα οφέλη της άσκησης. Μια συνήθεια που θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε να εντάξουμε στην καθημερινότητα μας. Πόσο σημαντική είναι η άσκηση; Πόσο ωφέλιμη είναι για την ψυχική μας υγεία; Ποιες είναι οι επιδράσεις της ακινησίας και της καθιστικής ζωής;

Η σωματική δραστηριότητα γενικότερα αποτελεί έναν από τους κύριους δείκτες για την πρόληψη της σωματικής και ψυχικής υγείας. Η σωματική άσκηση ανεξαρτήτως έντασης μειώνει τη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Επιπλέον τα επίπεδα του λίπους στο αίμα ελαττώνονται. Δεν είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε εξαντλητικές ασκήσεις ακόμη και η ήπια σωματική άσκηση είναι δυνατό να μειώσει κάποιες από τις επιβλαβείς επιπτώσεις που έχει στον οργανισμό μας η ακινησία και η καθιστική ζωή. Γνωρίζουμε ότι η άσκηση εκτός από τα σωματικά οφέλη, ενισχύει και την εγκεφαλική λειτουργία.

Ειδικότερα, βελτιώνει την αιματική ροή του εγκέφαλου ενώ ταυτόχρονα εκλύονται νευροδιαβιβαστές όπως η ντοπαμίνη, που μας βοηθούν να σκεφτόμαστε, να συγκεντρωνόμαστε, να ελέγχουμε τις κινήσεις μας και τη συμπεριφορά μας. Η συνταγογράφηση της άσκησης στην κατάθλιψη αποτελεί γεγονός εδώ και αρκετά χρόνια σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση όπως επιβεβαιώνουν επιστημονικές μελέτες, βοηθά στη μείωση του άγχους. Είτε πρόκειται για τρέξιμο, περπάτημα είτε για αερόβια άσκηση, βοηθά στην ανακούφιση της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης βελτιώνοντας την καθημερινότητα των ανθρώπων.

Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να είναι ένα σημαντικό συστατικό της θεραπευτικής στρατηγικής για τα προβλήματα κατάχρησης ουσιών όπως το αλκοόλ ενώ συμβάλει στα προγράμματα θεραπείας διακοπής καπνίσματος. Αποτελεί μια αποδοτική επιλογή για την πρόληψη και αντιμετώπιση των ψυχικών νόσων και λειτουργεί ενισχυτικά παράλληλα με την ατομική ψυχοθεραπεία ή την ψυχοθεραπεία ομάδας.

Επιλέξτε όποια μορφή άσκησης σας ταιριάζει. Με το καλό, με την πρώτη ευκαιρία ας γραφτείτε σε οποιοδήποτε μάθημα σας ευχαριστεί. Αλλά και τώρα μέσω ίντερνετ πλήθος δραστηριοτήτων από αερόβια άσκηση μέχρι γιόγκα, πολεμικές τέχνες και χορό είναι εκεί και σε περιμένουν να τις ανακαλύψεις.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Journal Sports Medicine
Richardson C, Faulkner G, Mc Devitt J, Skrinar G, Hutchinson D, Piette J. Integrating Physical Activity Into Mental Health Services for Persons With Serious Mental Illness. Psychiatric Services, 2005
American Diabetes Association. Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Diabetes Care. 2012
Osborn D. The poor physical health of people with mental illness. West Journal of Medicine, 2001
Paluska S, Schwenk T. Physical Activity and Mental Health: Current Concepts. Sports Medicine, 2000
Broocks A, Bandelow B, Pekrun G, George A, Meyer T, Bartmann U, Hillmer-Vogel U, Ruther E. Comparison of aerobic exercise, chlomipramine, and placebo in the treatment of panic disorder. American Journal of Psychiatry, 1998
Taylor A H. Physical activity, anxiety, and stress. In: Physical Activity and Psychological Well-Being .Ed. Biddle Rutledge, London, 2000.
Biddle, S., Fox, K. & Boutcher, S. Physical Activity and Psychological Well-being. Rutledge. London, 2000.
Mutrie N. Healthy body, healthy mind? Psychologist 2002
Hays K.F. (1999) Working It Out: Using Exercise in Psychotherapy. American Psychological Association, Washington DC.
Biddle, S., Fox, K. & Boutcher, S. Physical Activity and Psychological Well-being. Rutledge. London, 2000.
Mutrie N. Healthy body, healthy mind? Psychologist 2002
Η συμβολή της άσκησης στην προαγωγή της ψυχικής υγείας, Θ. Ζιώγου, Έκδοση του επιστημονικού συμβουλίου του γενικού Νοσοκομείου Πειραιά Τζάνειο, στο Επιστημονικά Χρονικά